Soạn bài: Tổng kết phần Tiếng Việt. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (chi tiết)
Luyện tập
Câu hỏi 1.
Trong đoạn giao tiếp trên xuất hiện 2 nhân vật. Hai nhân vật này thay phiên nhau nói. Bắt đầu đến lượt Lão Hạc, rồi đến lượt ông giáo. Lão Hạc nói cả năm lần, còn ông giáo thì bốn lần.
Đặc điểm của hoạt động giao tiếp dưới hình thức ngôn ngữ nói được thể hiện như sau:
– Giữa hai nhân vật có lời đối thoại, tức là có sự xen kẽ lời nói.
– Giọng nói của các nhân vật cũng được thay đổi linh hoạt tùy theo cảm xúc. Lão Hạc có lúc nghẹn ngào không nói nên lời, có lúc run lên vì xúc động.
– Từ ngữ được các nhân vật sử dụng cũng rất đa dạng, có sự xuất hiện của lớp từ láy bình dân, mang tính khẩu ngữ cao như: à, ờ, khốn kiếp, thế…
– Câu văn là lời của nhân vật nên đôi chỗ thừa về nội dung và hình thức, đôi chỗ bị lược bỏ.
Ngoài lời nói, để tạo hiệu quả giao tiếp, các nhân vật còn sử dụng cử chỉ, hành động.
Câu 2.
Địa vị xã hội, quan hệ họ hàng, đặc điểm khác biệt giữa ông giáo và lão Hạc là:
– Hai nhân vật này là hàng xóm của nhau nên có mối quan hệ thân thiết, gần gũi, hay chia sẻ với nhau những câu chuyện đời thường. Lão Hạc rất tin tưởng ông giáo, bằng chứng là lão giao phó mọi việc cho ông giáo khi chuẩn bị lâm chung.
– Xét về tuổi tác thì rõ ràng lão Hạc hơn ông giáo, vì ông giáo gọi lão là lão và xưng hô là tôi.
– Xét về trình độ và học vấn, ông giáo hơn lão Hạc, vì ông là người biết chữ, được xã hội kính trọng.
=> Lời đầu lão Hạc đã thể hiện rõ những vấn đề vừa phân tích trên. Vì chơi thân với nhau, hay chia sẻ với nhau nên ông giáo có thể biết gì về lão Hạc. Anh ta liên tục phàn nàn về việc bán con chó, vì vậy ngay sau khi anh ta nói điều này, giáo viên đã hiểu chuyện gì đã xảy ra. Lão Hạc tuy lớn tuổi hơn thầy nhưng luôn kính trọng lão vì lão là người kiệm lời nên lão luôn hạ mình làm kẻ dưới, cuối câu lão chen vào từ “à” một cách lễ độ. .
câu 3
– Ý nghĩa của đoạn thoại này nhằm thông báo rằng khi Lão Hạc bán Cậu Vàng nó biết rằng mình đã đi vào ngõ cụt.
– Nghĩa tình thái: anh yêu con chó của mình như mẹ già thương con đang cầu nguyện nên anh gọi nó một cách trìu mến là “em”. Chính vì thế khi nhận ra chú chó biết mình đã bị lừa, anh cảm thấy vô cùng tội lỗi và ân hận.
Câu 4.
Điểm khác biệt giữa hai hoạt động giao tiếp nói trên là:
– Giao tiếp giữa hai nhân vật ở dạng nói là hoạt động trực tiếp, các nhân vật thay đổi lời nói một cách luân phiên. Ngoài lời nói, để hỗ trợ hoạt động giao tiếp, nhân vật còn sử dụng cử chỉ hành động.
– Hoạt động giao tiếp giữa Nam Cao và độc giả là giao tiếp gián tiếp, thông qua việc độc giả đọc tác phẩm của nhà văn.
Nhớ để nguồn bài viết: Soạn bài: Tổng kết phần tiếng Việt (chi tiết) của website Trường THCS – THPT Âu Lạc
Chuyên mục: Văn học