Trường THCS – THPT Âu Lạc xin giới thiệu tới quý thầy cô và các em học sinh học sinh lớp 6 Liệu Tác giả bài Sọ Dừa trong bộ sách Kết Nối Thiện Tri Thức nhất, trong đó có 7 toàn trang đủ các nét chính của văn bản như:
Nội dung được biên soạn chi tiết bởi các giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức để dễ dàng nắm vững nội dung. Sọ Dừa Ngữ văn lớp 6.
Mời bạn đọc tải về để xem đầy đủ tài liệu Sọ Dừa – Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 6:
Tác giả – tác phẩm: Sọ dừa – Ngữ văn lớp 6
Bài giảng: Sọ Dừa – Kết nối tri thức
I. Truyện cổ tích
1. Các khái niệm:
Truyện cổ tích là truyện dân gian có nhiều yếu tố hư cấu, kì ảo, kể về số phận, cuộc đời của các nhân vật trong các mối quan hệ xã hội. Truyện cổ tích thể hiện cái nhìn về hiện thực, bộc lộ quan niệm đạo đức, công lý và ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp hơn của người lao động xưa.
2. Một số yếu tố của truyện cổ tích
Truyện cổ tích thường kể về những xung đột trong gia đình và xã hội, phản ánh số phận của mỗi cá nhân và thể hiện ước mơ thay đổi vận mệnh của chính mình.
Chẳng hạn, Tấm Cám kể về mâu thuẫn giữa hai mẹ con Tấm và Cám, phản ánh số phận và ước mơ công lý, hạnh phúc của nhân dân.
– Nhân vật trong truyện cổ tích đại diện cho các loại người trong xã hội, thường được chia thành hai ngôi truyện: chính diện (thiện, tốt) và phản diện (xấu, ác).
Ví dụ: Trong truyện Tấm Cám, Tấm là nhân vật chính, Cám và dì ghẻ là nhân vật phản diện.
– Các chi tiết, sự việc thường mang tính hoang đường, thần kì.
Ví dụ: Trong Tấm Cám, chi tiết Bụt xuất hiện giúp đỡ Tấm là chi tiết hoang đường.
– Truyện được kể theo trình tự thời gian tuyến tính, thể hiện rõ mối quan hệ nhân quả giữa các sự việc.
Ví dụ: Trong Tấm Cám các sự việc chính diễn ra theo trình tự thời gian tuyến tính như sau:
Giới thiệu truyện → Chuyện hái tôm → Chuyện con cá bống → Chuyện ngày hội → Chuyện phiên tòa hài kịch → Đám cưới nhà vua → Chuyện Tấm về giỗ cha bị người ta hãm hại mẹ con Cám → Hóa thân của Tấm → Chuyện Tấm – Quang và bà lão → Chuyện Tấm gặp lại vua nhờ miếng trầu cánh phượng → Tấm trở về trừng trị mẹ con Cám.
– Lời kể trong truyện cổ tích thường bắt đầu bằng những từ chỉ không gian, thời gian vô định. Tuỳ theo ngữ cảnh, người kể có thể thay đổi một số chi tiết trong lời kể, tạo ra nhiều phiên bản của cùng một cốt truyện.
Ví dụ: Ngày xửa ngày xưa, có hai chị em cùng cha khác mẹ với một người em, chị tên là Tấm và em tên là Cám. Mẹ Tấm mất sớm, mấy năm sau bố Tấm cũng mất, Tấm sống với dì ghẻ, mẹ Cám. Người mẹ kế này rất hà khắc, bắt Tâm phải làm mọi việc nặng nhọc từ việc nhà cho đến chăn trâu, cắt cỏ. Trong khi đó, Cám được nuông chiều không phải làm gì. (Tấm Cám)
II. Một cái nhìn ngắn gọn về công việc
1. Thể loại: Truyện cổ tích
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
+ Theo Trường Chinh (chủ biên), Truyện cổ dân gian Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 1983, tr.53-55)
3. Phương thức biểu đạt: tự truyện
4. Người kể chuyện: Ngày thứ ba
5. Tóm tắt:
Có một cặp vợ chồng nghèo phải ở với phú ông và không có con. Một lần người vợ uống nước gáo dừa, về nhà có thai, sinh ra một đứa bé lạ lùng, không tay không chân, tròn như quả dừa. Định vứt đi thì đứa bé van xin, người vợ không đành lòng giữ lại đứa bé và đặt tên là Sọ Dừa. Lớn lên, Sọ Dừa thay mẹ chăn bò. Ba cô con gái của phú ông thay phiên nhau đút cơm cho So Dừa. Hai chị em tự hào, chỉ có em út đối xử tử tế với So Dừa. Một hôm, cô út phát hiện ra vẻ đẹp của Sọ Dừa và đem lòng yêu mến. Sọ Dừa xin cưới mẹ. Dù bị thách cưới, Sọ Dừa vẫn đáp ứng đầy đủ. Sọ Dừa trở lại hình dáng một chàng thanh niên tuấn tú đến đón cô út về làm vợ khiến hai cô gái lớn của phú ông vô cùng ghen tị. Thế là Dừa thi đỗ trạng nguyên và được vua cử đi làm sứ giả. Trước khi đi, ông đưa cho vợ một viên đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà để phòng khi có tai ương. Sọ Dừa đi vắng, hai người chị hãm hại em út, đẩy em xuống biển để cướp chồng. Nhờ có đồ chồng cho mà cô út thoát chết và được chồng cứu trên đường đi sứ. Hai vợ chồng đoàn tụ. Hai chị em xấu hổ bỏ nhà đi biệt tích.
6. Bố cục:
Gồm 3 phần:
– Phần 1 (từ đầu đến “đặt tên là Sọ Dừa”): Sự ra đời của Sọ Dừa
– Phần 2 (kế đến “phòng khi cần”): Sọ Dừa cưới em út, khôi ngô tuấn tú trở lại và thi đỗ trạng nguyên.
– Phần 3 (còn lại): Sự việc bị hại và sự đoàn tụ của vợ chồng
7. Giá trị nội dung:
Sọ Dừa là truyện cổ tích kể về những người đội lốt thú, một kiểu nhân vật khá phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. Truyện Sọ Dừa đề cao giá trị chân chính của con người và tình yêu thương đối với những mảnh đời bất hạnh
8. Giá trị nghệ thuật:
Sử dụng thể loại truyện cổ tích với các tình tiết thần thoại, kì ảo.
III. Tìm hiểu thêm về công việc
1. Sự Ra Đời Của Sọ Dừa
– Người mẹ vào rừng kiếm củi, khát nước mà không tìm được suối. Nàng uống nước mưa từ cái sọ dừa bên gốc cây to và có thai.
– Bà sinh ra một đứa trẻ không chân, không tay, tròn như trái dừa nhưng biết nói.
→ Ra đời kỳ lạ. Qua đó, đề cập đến những con người đau khổ, thấp hèn trong xã hội cũ, ngoại hình xấu xí, con người ý thức sâu sắc về số phận, địa vị xã hội của mình.
2. Sọ Dừa cưới em út, trở về nguyên hình và thi đỗ trạng nguyên
– Biệt Tài Sọ Dừa:
+ Bà chăn bò rất giỏi: ngày nắng cũng như ngày mưa, con bò nào cũng no căng bụng
+ Thổi sáo cực hay: thổi sáo cho bò ăn cỏ
+ Biết khả năng của mình: Tôi có thể làm bất cứ điều gì cho phú ông, tôi muốn cưới con gái phú ông làm vợ
→ Tuy bề ngoài xấu xí nhưng bên trong Sọ Dừa rất đẹp.
– Nhân vật cô Út:
+ Dịu dàng, tốt bụng, thông minh, biết xử lý kịp thời để thoát thân, là người tràn đầy tình yêu thương
+ Cô út bằng lòng lấy Sọ Dừa vì tính tình hiền lành, tốt bụng, không phân biệt, xét nét; cô nhận ra vẻ đẹp bên trong Sọ Dừa, tình yêu đích thực.
– Sọ Dừa cưới em út:
+ Có đầy đủ phù dâu theo yêu cầu của đại gia
+ Sọ Dừa trở lại nguyên hình là một chàng trai khôi ngô tuấn tú
– Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên được cử đi truyền đạo
→ Ước mơ đổi đời của người dân lao động
3. Sự việc bị hãm hại và cuộc hội ngộ của vợ chồng Sọ Dừa
– Trong thời gian Sở Dừa đi sứ, hai chị em sinh lòng ghen ghét, định hại em lên làm bà
– Nhớ lời chồng dặn, cô út thoát chết, dựng lều sống giữa đảo vắng
– Sọ Dừa gặp vợ trên hoang đảo và đưa nàng về nhà
– Kết thúc: vợ chồng So Dừa chung sống hạnh phúc, hai chị em bỏ xứ đi
→ Mơ ước về một xã hội công bằng cái thiện chiến thắng cái ác
4. Ý nghĩa của câu chuyện
– Đề cao, ca ngợi giá trị bên trong của con người → kinh nghiệm khi đánh giá con người: tốt gỗ hơn tốt nước sơn.
– Đề cao lòng nhân ái.
– Khẳng định niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của công lý.
Nhớ để nguồn bài viết: Sọ dừa: tác giả, bố cục, tóm tắt nội dung chính, dàn ý của website Trường THCS – THPT Âu Lạc
Chuyên mục: Ngữ văn lớp 6