Hướng dẫn vẽ Sơ đồ tư duy Sinh học 12 bài 3: Điều hòa hoạt động của gen chi tiết nhất. Tổng hợp kiến thức Sinh học 12 bài 3 bằng Sơ đồ tư duy bám sát nội dung sgk Sinh học 12.
Bài 3: Điều hòa hoạt động gen
>>> Tham khảo: Soạn bài 3. Điều hòa hoạt động của gen
Sơ đồ tư duy Sinh học bài 3: Điều hòa hoạt động của gen
Lý Sinh 12 Bài 3. Điều hòa hoạt động của gen
I. TỔNG QUAN VỀ SỰ ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
Điều hòa hoạt động của gen là điều hòa lượng sản phẩm do gen tạo ra (ARN và prôtêin) hoặc điều hòa các quá trình nhân đôi ADN, phiên mã ARN và tổng hợp prôtêin.
Nghĩa:
Tế bào chỉ tổng hợp protein cần thiết vào đúng thời điểm với số lượng cần thiết.
Đảm bảo cho các hoạt động sống của tế bào thích nghi với điều kiện môi trường cũng như sự phát triển bình thường của cơ thể
Các cấp độ điều hoà hoạt động gen ở sinh vật: Phiên mã, Dịch mã, Hậu dịch mã.
Sự điều hòa hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ diễn ra chủ yếu ở cấp độ phiên mã.
II. Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân sơ
1. Mô hình cấu trúc của Lạc . operon
Operon là các gen cấu trúc liên quan đến chức năng thường được nhóm lại với một cơ chế điều hòa chung.
Operon Lac là operon điều hòa tổng hợp enzim thủy phân Lactozo.
2. Cấu trúc operon Lac ở E. coli:
Nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A): nằm cạnh nhau, có liên quan với nhau về chức năng
Vùng vận hành (O): là đoạn mang trình tự nuclêôtit đặc biệt, là nơi gắn của prôtêin ức chế có tác dụng ngăn cản quá trình phiên mã của các gen cấu trúc.
Vùng khởi động (P) là vị trí liên kết của RNA polymerase bắt đầu phiên mã.
Gen điều hòa (R): không thuộc operon nhưng có vai trò quan trọng trong việc điều hòa hoạt động của các gen trong operon thông qua việc sản xuất protein ức chế.
3. Điều hòa hoạt động của operon Lac
Khi môi trường không có Lactôzơ: Prôtêin ức chế do gen điều hòa tổng hợp sẽ liên kết với vùng vận hành, ngăn cản quá trình phiên mã của các gen cấu trúc.
Khi môi trường có Lactozo: Lactozo (đóng vai trò chất cảm ứng) đã liên kết với prôtêin ức chế làm thay đổi cấu hình không gian nên prôtêin ức chế không hoạt động và không gắn vào vùng vận hành. RNA polymerase có thể liên kết vào vùng khởi động để bắt đầu phiên mã. Các phân tử mARN tiếp tục dịch mã tổng hợp enzim thủy phân đường lactôzơ.
III. Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân sơ
– Sự điều hoà biểu hiện gen ở sinh vật nhân thực phải trải qua các mức điều hoà phức tạp hơn ở sinh vật nhân sơ và qua nhiều giai đoạn như: tháo xoắn NST, phiên mã, cải biến sau phiên mã, mARN rời nhân tế bào chất, dịch mã và những biến đổi sau dịch mã.
– Đa số sinh vật nhân thực có cơ thể đa bào, mỗi tế bào không tự do sống mà trải qua quá trình phân hóa theo chức năng chuyên biệt trong mối quan hệ hài hòa với cơ thể.
Ngoài quá trình biệt hóa tế bào, sinh vật nhân chuẩn đa bào còn trải qua quá trình phát triển cá thể với nhiều giai đoạn kế tiếp phức tạp, trong đó các gen chỉ được biểu hiện ở phôi rồi dừng hẳn. .
>>> Xem trọn bộ: Sơ đồ tư duy Sinh học 12
—————————–
Trên đây Trường THCS – THPT Âu Lạc đã soạn sơ đồ tư duy Sinh học 12 bài 3: Điều hòa hoạt động gen trong SGK Sinh học 12. Chúng tôi hy vọng bạn đã có những kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Mời các bạn click vào trang chủ Trường THCS – THPT Âu Lạc để tham khảo chuẩn bị cho năm học mới. Chúc các bạn học tốt!
Nhớ để nguồn bài viết: Sơ đồ tư duy Sinh học 12 Bài 3 dễ hiểu nhất của website Trường THCS – THPT Âu Lạc
Chuyên mục: Sinh học