Hướng dẫn trả lời câu hỏi Soạn văn 6 bài “Ôi bàn tay mẹ” (ngắn nhất) trang 37 trong sách Cánh diều được biên soạn theo chương trình đổi mới của bộ giáo dục. Hi vọng với hướng dẫn cụ thể và lời giải chi tiết các em sẽ nắm bắt bài tốt hơn.
1. Chuẩn bị bài Ôi bàn tay mẹ trang 37 SGK Cánh diều
– Xem lại phần Kiến thức văn học để vận dụng vào việc đọc – hiểu bài thơ này.
– Khi đọc thể thơ lục bát cần chú ý:
+ Bài thơ có chia được không? Có bao nhiêu đau khổ? Mỗi khổ thơ có bao nhiêu dòng? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ ngắt nhịp như thế nào?
+ Bài thơ nói về ai, về cái gì?
+ Bài thơ sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Từ ngữ trong bài thơ có gì độc đáo? Nêu tác dụng của việc sử dụng các từ ngữ và biện pháp nghệ thuật đó?
+ Trong bài thơ đang bộc lộ tình cảm, cảm xúc, tư tưởng của ai? Người đó thể hiện cảm xúc, cảm xúc, suy nghĩ gì?
– Đọc trước văn bản; Tìm hiểu thêm về tác giả Bình Nguyên.
– Bạn đã bao giờ nghe bà hoặc mẹ hát ru chưa? Em hãy chia sẻ cảm nhận của mình về bài hát ru đó.
=> Giải pháp
+ Bài thơ có chia được không? Có bao nhiêu đau khổ? Mỗi khổ thơ có bao nhiêu dòng? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ ngắt nhịp như thế nào?
Bài thơ chia làm sáu khổ:
- Kích thước 1: 2 dòng
- Cỡ 2, 3, 4: 4 dòng
- Câu 5: 2 dòng
- Câu 6: 4 dòng
Cách gieo vần:
Khổ thơ 2 dòng: Chữ thứ 6 dòng đầu gieo vần với chữ thứ 6 dòng sau (sa-qua, màu-dầu)
Trong khổ thơ 4 dòng:
- Chữ thứ 6 của dòng 6 vẫn chung với chữ thứ 6 của dòng 8 (dẻo vàng, còn tròn, đời-trời-mòn-tĩnh, thu-mù,…)
- Chữ thứ 8 của dòng 8 gieo vần với chữ thứ 6 của dòng 6 (ngon-tròn, con- non, đầy cây,…)
Cách ngắt nhịp: Có thể ngắt nhịp ở nhịp 4/2, 4/4
+ Bài thơ nói về ai, về cái gì?
Những bài thơ về mẹ và về sự hi sinh của mẹ cho con
+ Bài thơ sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Từ ngữ trong bài thơ có gì độc đáo? Nêu tác dụng của việc sử dụng các từ ngữ và biện pháp nghệ thuật đó?
- Bài thơ sử dụng các biện pháp nghệ thuật:
- Điệp khúc: “tay”, “he he”, “lu cho”
- biện pháp nhân cách hóa
- Ẩn dụ bàn tay mẹ
=> Ngôn từ trong bài thơ nhẹ nhàng như lời ru, từ ngữ giàu nghĩa bóng, tượng thanh
=> Tác giả: Làm cho bài thơ có âm điệu nhẹ nhàng như một lời ru, giàu hình ảnh, mang tính tượng trưng cao, thể hiện tình cảm mẹ con sâu nặng.
+ Trong bài thơ đang bộc lộ tình cảm, cảm xúc, tư tưởng của ai? Người đó thể hiện cảm xúc, cảm xúc, suy nghĩ gì?
Người mẹ chính là người đang bộc lộ tâm tư, tình cảm của mình trong bài viết, chúc con ngủ ngon đồng thời cũng muốn con biết được tình yêu thương, sự hi sinh của người mẹ dành cho con.
– Đọc trước văn bản; Tìm hiểu thêm về tác giả Bình Nguyên.
Bình Nguyên Lộc: Tên thật là Nguyễn Đăng Hào, sinh ngày 25 tháng 01 năm 1959. Quê quán tại xã Ninh Phúc, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Ông vừa là nhà thơ, vừa là Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Hiện tác giả Bình Nguyên là Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình. Nhà thơ đất Cố đô Hoa Lư này từng được hai giải “Thơ lục bát” (Giải A-2003; Giải Ba 2010) trên báo Văn nghệ.
– Bạn đã bao giờ nghe bà hoặc mẹ hát ru chưa? Em hãy chia sẻ cảm nhận của mình về bài hát ru đó.
Bé được ru vào giấc ngủ bằng lời ru của mẹ:
Con cò đi ăn đêm
Đậu cành mềm, lộn cổ xuống ao
Thưa ngài, ngài có thể cứu tôi không?
Tôi không có trái tim, anh ta chỉ bắn loạn xạ
Có loạn thì nước loạn.
Đừng đục nước đục làm khổ cò con
Khi lớn lên, nhớ lại lời bài thơ, em hiểu ý nghĩa trong đó càng thêm yêu mến, kính trọng những người nông dân Việt Nam cần cù, chất phác, chịu thương chịu khó. Bài học “thà chết trong bóng tối còn hơn sống trong bóng tối” mà các tác giả dân gian gửi gắm đến nay vẫn còn rất nhiều ý nghĩa đối với thế hệ trẻ chúng ta.
2. Hướng dẫn Soạn 6 bài Ôi bàn tay mẹ ngắn nhất
* Trả lời câu hỏi giữa chương:
– Nhan đề và hình minh họa gợi cho em điều gì?
- Tiêu đề và hình minh họa nhắc tôi về tình mẫu tử
– Chú ý các biện pháp tu từ, ngắt vần, ngắt nhịp trong đoạn thơ.
- Các biện pháp tu từ, ngắt nhịp trong bài (xem phần 1. Chuẩn bị)
– Chú ý những điều kì diệu từ bàn tay mẹ được thể hiện qua các khổ thơ
- Điều kỳ diệu từ bàn tay mẹ, đã được cứu thoát khỏi những dãi dầu, sương gió, nhọc nhằn của cuộc đời. Cả cuộc đời anh đều dành cho em, sớm khuya vất vả, chỉ mong em có một cuộc sống hạnh phúc.
– Những từ nào được lặp lại nhiều lần trong bài thơ?
- Các từ được lặp lại nhiều: “tay”, “he he”, “lu cho”
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
1. Tìm những hình ảnh, chi tiết thể hiện sự “kỳ diệu” của bàn tay mẹ. Những dòng thơ nào nói lên đức hi sinh của người mẹ?
Hình ảnh chi tiết cho thấy điều kỳ diệu từ bàn tay mẹ:
- Bàn tay mẹ che mưa che nắng
- Bàn tay mẹ che bão tố
- Một đời tay mẹ thao thức, dù bể cạn đá mòn vẫn hát lời ru
Những dòng thơ nói lên đức hi sinh của người mẹ:
Bàn tay mẹ che mưa
Bàn tay mẹ che bão qua mùa màng
Tay mẹ thao thức suốt đời
Trong tương lai, bề mặt sẽ bị mài mòn
Ôi bàn tay mẹ vẫn hát lời ru
Bàn tay có phép lạ
Cắt từ vết dầu loang
2. Em bé trong bài thơ được gọi bằng từ gì? Tiếng gọi ấy nói lên điều gì về tình yêu thương của người mẹ dành cho con?
Đứa trẻ trong bài thơ được gọi bằng: vầng trăng vàng, trăng rằm, ông trăng, ông mặt trời, ông trăng khuyết.
3. Trong bài thơ, điệp ngữ “À ơi” được lặp lại nhiều lần. Hãy phân tích tác dụng của việc lặp lại đó.
À, được lặp lại nhiều lần khiến câu thơ mang âm hưởng lời ru nhằm thể hiện tình cảm dạt dào của người mẹ dành cho con.
4. “Tay mang phép lạ/ Tôi chịu trận mưa dãi dầu”. Bạn có đồng ý với tác giả không? Tại sao?
Tôi đồng ý với tác giả. Vì cả đời mẹ vất vả vì con, vất vả chịu mọi đắng cay, nguyện hy sinh cả cuộc đời để cho con cuộc sống tốt đẹp. Thế mới nói bàn tay mẹ chịu bao mưa nắng là đúng
5. Hình ảnh “bàn tay mẹ” trong bài thơ thể hiện điều gì?
Hình ảnh bàn tay mẹ trong bài thơ tượng trưng cho người mẹ
6. Em thích nhất khổ thơ nào trong bài thơ? Tại sao?
Tôi thích khổ thơ thứ 3. Vì đọc đoạn thơ em thấy tình thương của mẹ dành cho con thật vô bờ bến
Nhớ để nguồn bài viết: Sách Cánh Diều] Soạn văn 6 bài À ơi tay mẹ (ngắn nhất) của website Trường THCS – THPT Âu Lạc
Chuyên mục: Văn học