Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu(hay nhất) - Trường THCS

Bạn đang xem: Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu(hay nhất) tại aulacschool.vn

Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu

(hay nhất)

Hình Ảnh về: Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu

(hay nhất)

Video về: Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu

(hay nhất)

Wiki về Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu

(hay nhất)

Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: Con tàu này lên… đã hóa những con tàu

(hay nhất) –

Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu “Con tàu này lên… đã hóa những con tàu”. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp ngắn gọn, cụ thể, đầy đủ từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo nhé!

Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu: “Con tàu này lên… đã hóa những con tàu” – Bài mẫu

Có người nào đó đã bảo “thơ là một nghệ thuật kì diệu của trí tưởng tượng”. Đành rằng, những khái niệm về thơ là vô hạn, nhưng theo ý tôi thì thơ đâu chỉ là một nghệ thuật tưởng tượng rộng rãi. Đó là cả một sự suy tư liên kết từ hiện thực, từ quá khứ, từ tương lai. Nếu thơ anh ko có hiện thực nhưng bản thân anh đã trải qua, bài thơ đó bỗng trở thành sáo rỗng, rập khuôn một cách kệch cỡm. Trở về với Tiếng hát cọn tàu ta nhận thấy hiện thực nổi lên rất rõ trong thơ Chế Lan Viên. Một hiện thực nhưng thi sĩ đã lăn mình vào, ôm ấp nâng niu suốt mười mấy năm trường!

Đã qua rồi một cậu nhỏ mười bảy tuổi với nỗi đau khôn nguôi về quốc gia Chàm “loang lổ máu”, một cậu nhỏ với mắt nhìn oán hờn “mang chi xuân tới gợi thêm sầu”. Thay vào đó là một chàng trai trưởng thành, hồn lồng lộng gió thời đại, tay vơ trọn muôn nỗi niềm ray rứt của thế hệ tương lai và ngày nay:

Con tàu này lên Tây Bắc anh đi chăng?

Bạn hữu đi xa anh giữ trời Hà Nội

Anh có nghe gió nghìn đang rú gọi

Ngoài cửa ô? tàu đói những vành trăng

Quốc gia mênh mông đời anh nhỏ hẹp

Tàu gọi anh đi, sao chửa ra đi?

Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khép

Tăm hồn anh chờ gặp anh trên kia

Mở đầu khổ thơ là một câu hỏi lớn. Mở đầu bài thơ là một câu hỏi có tầm vóc khá cao. Lớn bởi vì đó là âm hưởng chung của cả một thời kì lịch sử. Cao vì nó mang nặng những ưu tư. Những lay chuyển vừa rõ rệt vừa mơ hồ trong lòng thi sĩ. Một câu hỏi để nhưng hỏi? Một câu hỏi Chế Lan Viên tự hỏi mình hay hỏi muôn lớp thanh niên đang sống trên đời này, trên mảnh đất bình yên Hà Nội này? Có những thi sĩ thiên về lối trữ tình chính trị mộc mạc, đơn giản, dễ gần, dễ hiểu như thơ của Tố Hữu. Nhưng có những thi sĩ thiên về lối bất khả giải, trong tầm tư tưởng được đè nén trong từng câu, nhưng vẫn rất khó hiểu! Càng đọc để thấy mình càng như lạc vào mê cung, nhưng vẫn thích thú lao đi vì trong mê cung đó nhiều hoa, nhiều hương quá! “tàu đói những vành trăng”, câu thơ đã đặt Chế Lan Viên thành một người thơ thứ hai, khó hiểu nhưng dễ mến!

Quang Dũng ngày xưa đã từng mơ mình là “mây ở đầu ô mây lang thang”, để thoát khỏi sự gò bó khó chịu của đô thành phồn hoa chật hẹp. Chế Lan Viên ko trực tiếp nói vậy! Bởi thi sĩ đã hóa thành muôn người cùng một ý tưởng, cùng một suy nghĩ. Nhắc tới “vành trăng” là nhắc tới những gì cao đẹp nhất, trong sạch nhất. Há chẳng phải thi sĩ muốn ví những vong linh người là những vầng trăng đó sao? Ko phải vô tình lúc Chế Lan Viên viết “tàu đói những vành trăng” rồi lại nhắc “Tàu gọi anh đi, sao anh chửa đi?” Theo ý, tôi con tàu ở đây ví như nền văn học Việt Nam ta lúc bấy giờ. Một nền văn học biết chuyển động, biết hướng tới những mục tiêu cao xa và rộng đằng trước mặt và nền văn học đó ko thể chấp nhận nhữag tâm hồn bị gò ép bởi những “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” (Chế Lan Viên). Nền văn học đó, yêu cầu sự uyển chuyển trong muôn tâm hồn nghệ sĩ. Những tâm hồn có “gió nghìn”, có trời rộng, có sông dài, có đường xa. Ba câu hỏi liên tục như ba cái móc đưa ta lên cao, để từ đó ta nhìn xuống trần gian, để ta thốt lên “Quốc gia mênh mông, đời anh nhỏ hẹp”. Một câu thơ nhưng chứa đựng bao ý tình! Đặt con người là hữu hạn bên quốc gia vô hạn, Chế Lan Viên đã tự đưa nhiệm vụ cho mình và bạn hè. Tám câu thơ là một lời trách móc, là một lời khuyên lớn của người cha, người mẹ, người chị, người bạn thương yêu “Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khép – Tâm hồn anh đang đợi anh trên kia”. Câu thơ giục ta trở lại ko gian của Đôi mắt (Nam Cao). Trong truyện ngắn đó, thay thế cho cái nhìn cũ kĩ, thiên lệch, hẹp hòi của cả một từng lớp trí thức cũ – họ đi ngoài lề của cuộc kháng chiến, của cuộc sống nên ko thấy được vẻ hoành tráng của một dân tộc đang rẽ sóng, vạch gió đi lên. Họ ko biết rằng những suy tư trong tầm hồn họ đã mục rỗng, đã bị ủ thành men chua chát! Chế Lan Viên đã ý thức được điều đó. Và ông đã tự nguyện làm người dẫn đường cho mọi lớp người đi lên, đi lên xây dựng quê hương, xây dựng Tây Bắc.

Đã là người dẫn đường thì bao giờ cũng thuộc đường nẻo. Chế Lan Viên thuộc trục đường Tây Bắc đó, bởi thi sĩ đã hòa mình vào cuộc kháng chiến “mười năm qua như ngọn lửa”, hòa mình và rỏ máu lên mảnh đất mến thương, nên cũng chẳng có gì nhạc nhiên lúc lời thơ bỗng reo lên trong trẻo:

Con gặp tại nhân dân như nai về suối cũ

Cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa

Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa

Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa

“Nai về suối cũ” lòng ta lại thấy dấy lên những vần thơ êm đềm, sâu lắng của Lưu Trọng Lư:

Em ko nghe mùa thu

Lá thu rơi xào sạc

Con nai vàng ngờ ngạc

Đạp trên lá vàng khô

(Tiếng thu)

Đã qua rồi những năm tháng quốc gia chơ vơ ko nhìn thấy ánh sáng mặt trời, đã qua rồi những chiếc lá úa vàng buồn thê lương của mùa thu. Con nai vàng thơ ngây, ngờ ngạc giữa đêm trăng cũng ra đi! Hay nói đúng hơn, chú đã lột xác để trở thành chàng nai “về suối cũ”, một chàng trai với những suy nghĩ nhưng luồng gió của thời đại đã thổi vào lòng chàng những mùa xuân mới. Ko biết lúc viết những dòng này, Chế Lan Viên có nghĩ tới con nai vàng huyền thoại của Lưu Trọng Lư nhưng sao tôi thấy thương, thấy mừng, thấy lòng run rẩy xúc động quá! Tôi tiếc cho một chú nai thơ ngây, xinh đẹp ngày xưa! Sự chuyển biến giữa lời thư từ dịu dàng, đau xót tới trong như tiếng ngọc gieo hoàn toàn thích hợp với sự chuyển biến ý tưởng trong câu thơ. Chúng đã phải trải qua nhiều khó khăn, nhiều lảo đảo mới tạo nên được như ngày nay – chú nai tơ vững chãi và quả cảm.

Một loạt hình ảnh so sánh tiếp nối nhau dồn dập như bước chân ngày nào tiến quân lên Tây Bắc như “nai về suối cũ”, “cỏ đón giêng, hai chim én gặp mùa” hay “trẻ thơ đói lòng gặp sữa”, “chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa”. So sánh là giải pháp tăng lên ý tưởng, lời thơ rất dễ sáo mòn. Với Chế Lan Viên thì ko! Những so sánh của ông đều có những mục tiêu nhất mực. Nhân dân là tất cả những gì đẹp nhất, thơm hương nhất của cuộc đời. Đó là bình sữa ngọt là mùa chim chóc về làm tổ, là nguồn sống xúc tiếp cho thi sĩ, cho con người thêm sức lực vươn tới để sống và tranh đấu.

Trừ hai khổ thơ đầu, còn lại toàn bài thơ là chìm lấp trong một biển nhung nhớ tới ray rứt lòng. Thi sĩ đang đi trên bờ ngày nay nhưng vong linh ngóng vọng về quá khứ. Áp mặt lên bờ suy tưởng, thi sĩ suy nghĩ về những tháng ngày đã sống đầy gian lao và mến thương. Hạnh phúc nhất là lúc ta có những kỉ niệm để thương yêu, ấp ủ bên lòng. Hạnh phúc nhất là lúc người ta có quá khứ để quay lại và nhìn xem mình đã lớn được bao nhiêu. Chế Lan Viên là người hạnh phúc nhất trong những hạnh phúc. Bởi vì ông ko chỉ có kỉ niệm đẹp, nhưng ông còn ôm ấp, biết giữ gìn, biết khắc cốt ghi tâm ko quên những kỉ niệm xa xưa đó.

Mỗi nỗi nhớ của thi sĩ đều mang âm hưởng của dân tộc. Nhớ về “người anh du kích” là nhớ về “chiếc áo nâu anh mặc đêm công đồn”, “chiếc áo nâu suất một đời vá rách”. Hay chính là Chế Lan Viên cũng đang nhớ về một quốc gia của những người hùng áo vải cờ đào, những người hùng nông dân nghèo khổ nhưng tâm hồn ko nghèo ko hạn hẹp? Nhớ tới “thằng em liên lạc” cũng chính là nhớ tới lòng dũng cảm của em “Rừng thưa em băng, rừng rậm em chờ – Mười năm tròn! Chưa mất một phong thư”. Hay Chế Lan Viên đang nhớ về lòng dũng cảm của một dân tộc người hùng qua bốn nghìn năm văn hiến? Nỗi nhớ như trải qua suốt chiều dài của “đêm công đồn”, chiều sâu, chiều rộng của những trục đường người em liên lạc đã đi qua. Để rồi chúng tập họp lại thành nỗi nhớ bóng vía của người mế nuôi trong ngọn lửa. Cái bóng vía gợi lên trong lòng thao thức về hình ảnh người mẹ Việt Nam hiền hòa như dòng sữa, xanh mát như một bóng cây cổ thụ ngả trên đường dài nhiều truân chuyên, nâng đỡ cho ta từng bữa ăn, giấc ngủ. Đọc hai câu thơ:

Con nhớ mế! Lửa hồng soi tóc bạc

Năm con đau mế thức một mùa dài

Tôi tin rằng, giữa những ngày giá rét, ko phải ngọn lửa đã sưởi ấm lòng tác giả nhưng chính là tình mẹ mênh mông, sưởi ấm lòng tác giả dù với mế ko phải hòn máu cắt”.

Nhưng nỗi nhớ của Chế Lan Viên trong bài thơ ko “chơi vơi” như nỗi nhớ của Quang Dũng (Tây Tiến) cũng chẳng phải là nỗi nhớ canh cánh mơ hồ của Nguyễn Đình Thi (Đất Nước). Nỗi nhớ của Chế Lan Viên bao gồm những gì rất cụ thể, rất thâm thúy. Nó đã sống trong lòng tác giả, động đậy như một cái bào thai để rồi thi sĩ phải ngồi vào bàn nhưng viết, nhưng suy tư. Sự lặp lại “nhớ” trong thơ Chế Lan Viên ko khiến người ta nhàm chán nhưng còn cảm thấy thích thú vì mình đang được đi vào mộng tưởng của thi sĩ rồi cùng thi sĩ tắm mình trong biển nhớ rộng lớn đó:

Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ

Nơi nào qua, lòng lại chẳng mến thương?

Lúc ta ở, chì là nơi đất ở

Lúc ta đi, đất đã hóa tâm hồn!

Hình như Chế Lan Viên đi theo hướng thơ với Huy Cận. Trong đó mỗi câu, mỗi từ đều được đem ra nhắm nhía kĩ lưỡng, rồi phối lên đó một vầng suy tưởng sâu xa. Thơ triết lí dễ làm người ta chán, người ta bỏ đi nhưng lúc đã hiểu họ, bỗng ta yêu nó tới cuồng nhiệt, yêu tưởng như sẽ chẳng bao giờ yêu được như thế! Nhất là đối với hai câu thơ của Chế Lan Viên:

Lúc ta ở, chỉ là nơi đất ở

Lúc ta đi, đất đã hóa tâm hồn!

Tôi đã gặp rất nhiều người ngâm nga hai câu thơ trên một cách thích thú mặc dù ko biết chắc chúng được người nào viết ra! Hỏi, họ bảo chỉ vì họ thích, vì những điều đó có thật nhưng họ ko bao giờ quan tâm tới điều đó. Tôi cũng đồng ý với họ và khen Chế Lan Viên. Khen rằng trong thơ Việt Nam hai câu thơ sẽ ko người nào viết được nữa! Còn gì tài hơn Chế Lan Viên đã nắm bắt người vốn lãng quên để đưa vào thơ mình, để khơi gợi một sức sống mãnh liệt trong vong bài vị thơ. Phải, tôi cho rằng hai câu thơ này chính là vong linh của bài thơ. Nó trong sáng và đẹp như buổi sớm mai đầy ánh dương. Thường thì những gì mình có, mình họp mặt hàng ngày là tầm thường với mình quá rồi! Kể cả đất cũng vậy, đất quê hương, đất xứ người, đất trên muôn vàn mảnh đất khác thường! Nhưng rồi một ngày ta đi xa, một ngày ta bỗng là người của một miền khác. Những tầm thường kia bỗng thành ngọc, thành vàng. Thật ra đó chỉ là những viên đá tầm thường nhưng vì được bọc trong kỉ niệm, bọc trong thương nhớ, mến thương bỗng có sức hút mãnh liệt. Nó giăng níu, xô đẩy ta trong một vùng của sự suy tư. Ta bỗng thấy lòng ray rứt, thấy lòng bâng khuâng nuối tiếc tháng ngày đã qua tới phát khóc đó, thấu hiểu được điều đó bởi vì chính ông cũng đã từng thốt lên:

Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương

Tình yêu ở đây được hiểu theo nhiều nghĩa. Lòng yêu của thi sĩ với mảnh đất xa lạ Tây Bắc, với những con người Tây Bắc đã ấp ủ, đùm bọc thi sĩ suốt những năm dài kháng chiến. Tình yêu của thi sĩ với quá khứ, với kỉ niệm xa. Và đó cũng có thể là tình yêu của rừng núi Tây Bắc, của người dân Tây Bắc đối với thi sĩ – một con người, một người anh, một người bạn, một con người gắn bó máu thịt với mảnh đất người hùng này:

Xứ thiêng liêng rừng núi đã người hùng

Nơi máu rỏ tâm hồn ta thấm đất

Nay dạt dào đã chín trái đầu xuân

Hai câu thơ đối nghịch để cho thấy một sức sống lớn lao của miền Tây Bắc. Máu rỏ xuống và cây mọc lên. Mỗi lúc đọc lại hai câu thơ này, ta lại tưởng tượng ra những trái cây mang hình một giọt máu. Động từ “rỏ” cũng được thi sĩ sử dụng rất hay, rất lạ mắt! Người nào cũng muốn nói máu trào, máu sôi, máu tuôn… Nhưng quên đi “máu rỏ”, “rỏ” cho ta thấy một sự quá dai sức, quá nhẫn nại, quá kiên cường và quá nhiều! Máu đó đã “rỏ” trong suốt mười năm, trong suốt những dòng thơ sẽ rỏ xuống gấp bội, gấp vạn lần nữa! Một giọt máu rỏ, một sự hi sinh dai sức và kiên gan như những người con đất Việt nói chung và Tây Bắc nói riêng.

Trở về với vong linh thơ, trở về với những niềm tâm tình sâu lắng của thi sĩ để bắt gặp chính vong linh ta trong đó! Một vong linh ko phải cứu vớt từ Chúa Trời, nhưng được cứu vớt bởi lương tâm và trách nhiệm với những gì mình đã sống, đã đi qua. Ko chỉ thuần tuý “đất đã hóa tâm hồn!”, đất đã trở thành một phần máu xương trong thân thể ta nhưng đất còn là một ngọn lửa nhỏ sưởi lòng ta lúc lạnh giá, là một vì sao soi đường mỗi lúc ta lỡ lầm. Vậy nhưng trong cuộc sống, đã có biết bao nhiêu người tìm mọi cách lãng quên quá khứ, rũ bỏ những ngày qua. Đành rằng ko thể sống mãi với quá khứ nhưng đừng bao giờ quên đi quá khứ. Bởi đó là những nấc thang trước hết đưa ta tới với đời. Tôi chỉ ước mong rằng, những người nào đã và đang lãng quên dần với kỉ niệm hãy ngâm nga hai câu thơ vong linh của Chế Lan Viên:

Xem thêm bài viết hay: Lý Thuyết Giao Thoa Ánh Sáng – Vật Lý 12

Xem thêm bài viết hay: Khai thác dữ liệu là gì?

Lúc ta ở, chỉ là nơi đất ở

Lúc ta đi, đất đã hóa tâm hồn!

Lúc đó hạn sẽ thấy thật thanh thản, nhẹ nhõm, giống như mình đang đi trên mây lướt trên gió muốn thơ thấm dạt vào người. “Thơ là tổng kết của nhạc, họa và chạm khắc lúc cần thiết”. Thì đây, giữa những dòng nhạc êm dịu đang chảy bờ quá khứ và hiệu tại, màu vàng của cánh kiến bỗng sống lên nao nức. Màu vàng của nhớ nhung, của tình yêu, của kỉ niệm, thoát xác, trở thành một nàng tiên xinh đẹp, tay ôm một mớ sắc vàng nhưng vung lên bài thơ, nhưng vung lên trần gian và nỗi nhớ. Đọc bài thơ nhưng như cảm thấy, tay mình sờ vào đâu cũng là màu vàng sặc sỡ nhưng ấm áp, hồn mình phiêu bạc về đâu cũng đụng phải nỗi thương nhớ, sắc vàng và nỗi nhớ quyện vào nhau, đung đưa trước gió như một tấm mạng nhện óng ánh nhiều màu sắc, vây hãm ta bằng muôn sợi tơ êm dịu. Chưa hao giờ tôi được đọc một tập thơ nhiều nỗi nhớ tới thế! Càng chưa bao giờ tôi được đọc bài thơ nhiều sự so sánh liên tưởng kì lạ tới thế! Trong những dòng thơ đó tràn trề màu sắc hương vị của mùa xuân. Tràn trề một cái gì như tình người nhưng nhiều hơn tình người nhiều lắm!

Đoạn trích được ngừng lại ở khổ thơ:

Quốc gia gọi ta hay lòng ta gọi?

Tình em đang mong tình mẹ đang chờ

Tàu hãy vỗ giùm ta đôi cánh vội

Mắt ta thèm mái ngói đỏ trăm ga

Kết thúc bằng một câu hỏi. Mở đầu cũng bằng một câu hỏi. Để từ đó ta nhìn thấy một Chế Lan Viên luôn trằn trọc, lo lắng, luôn tự hỏi mình, hỏi người để sống và vươn tới. Câu hỏi như một lần nhấn mạnh cuối cùng: đã sống thì phải sống như một con người chân chính. Một con người có thủy có chung có nghĩa có tình. Một con người biết hi sinh sự ấm áp nhỏ nhỏ của riêng mình nhưng gánh lên vai trách nhiệm đối với quốc gia.

Cả bài thơ là một bản giao hưởng kéo con người về kỉ niệm, về quá khứ, về tình người. Chế Lan Viên đã yêu như yêu những người dân Chàm! Chế Lan Viên đã yêu quá khứ, thủy chung với kỉ niệm như ông đã từng yêu người, yêu đời! Ko gian trong bài thơ tụ lại rồi loãng ra, trải dài qua suốt mười năm kháng chiến. Một bài thơ nhỏ nhưng thời kì thật là dài và nỗi nhớ thật là lớn. Những dòng thơ vẫn mang âm hưởng mạnh mẽ của một thời (Điêu tàn) nhưng nhấp nhoáng sau đó là cả một trời tươi sáng, nơi mặt đất nở hoa và nghìn cây ra trái, nơi những ánh dương của một tâm hồn mới soi rọi tới muôn thuở.

Thơ hay ko bởi vì kĩ thuật viết, nhưng bởi vì con mắt nhìn của nghệ sĩ càng k ết đọng càng thâm thúy bao nhiêu thơ càng dể sống, càng để bất tử .

Thời kì ba mươi năm đã qua đi. Chế Lan Viên cũng đã ra đi. Nhưng cũng hình người đã nói “Lúc ta ở, chỉ là nơi đất ở. Lúc ta đi đất đã hóa tăm hồn”. Chế Lan Viên ra đi là để những mảnh đất nơi ông đã từng qua, từng sống để trở thành một tâm hồn bình dị với nhớ nhung tha thiết. Mảnh đất Việt này nhớ ông, một người lớn lên trong phong trào thơ đang chuyển mình trong cuộc đời mới của quốc gia quê hương.

Đọc thơ ông, hiểu thơ ông, ta biết thêm một Chế Lan Viên thủy chung nhân hậu, một Chế Lan Viên lúc nào cũng muốn mình và người sống tốt hơn, thi vị hơn và rồi đột nhiên, tôi ước mình cũng có bài thơ hay như thế của riêng mình! Mình cũng là một người từng sống, từng mến thương như Chế Lan Viên!

Với các bài văn mẫu Phân tích khổ thơ sau trong bài Tiếng hát con tàu “Con tàu này lên… đã hóa những con tàu” do TRƯỜNG THPT TRẦN HƯNG ĐẠO sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!

Đăng bởi: TRƯỜNG THPT TRẦN HƯNG ĐẠO

Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

[rule_{ruleNumber}]